E. From
„Miłość jest aktywną siłą w człowieku, która przebija się przez mury oddzielające człowieka od bliźnich, siłą jednoczącą go z innymi(…) Dzięki miłości człowiek przezwycięża uczucie izolacji i osamotnienia pozostając przy tym sobą, zachowując swą integralność .”
Dla dzieci do 8-9 r. ż miłość odbierana jest jako potrzeba bycia kochanym. Dziecko do tego wieku przyjmuje z wdzięcznością i radością to, że jest kochane. Na tym etapie rozwoju pojawia się u dziecka poczucie, że miłość można wywołać własnym działaniem. W kolejnych latach dziecko zaczyna myśleć o tym, że może dać coś matce lub ojcu, chce coś dla nich zrobić np. zadeklamować wierszyk, wykonać rysunek, laurkę. W wieku młodzieńczym przezwycięża swój egocentryzm i potrzeby drugiej osoby są równie ważne jak jego samego. Zaczyna sprawiać mu więcej przyjemności dawanie niż baranie. Kochać - staje się czymś ważniejszym niż to, że się jest samemu kochanym. Dzięki miłości dziecko opuszcza więzienną celę samotności i izolacji wytworzoną przez narcyzm i egocentryzm.
Miłość matczyna wyraża się w stwierdzeniu do dziecka "Potrzebuję Cię, bo Cię Kocham". Matka wywierając wpływ na dziecko, w której żyje prawdziwa miłość własna, wpaja dziecku pojęcie czym jest miłość, radość i szczęście, jak to, że jest kochane przez matkę, która kocha samą siebie.
Miłość ojcowska jest miłością warunkową : "Kocham cię, ponieważ…" Znaczenie ojca w pierwszych latach dziecka nie da się porównać ze znaczeniem, jakie odgrywa matka. Ojciec reprezentuje drugi biegun ludzkiego istnienia : świat myśli, przedmiotów, świat prawa i ładu, dyscypliny, podróży i przygody. Ojciec jest tym, który uczy dziecko i wskazuje mu drogę w świat, który przynosi do domu różne doświadczenia.
Te dwa rodzaje miłości są dziecku potrzebne do rozwoju, aby mogło uczyć się od rodziców odmiennego spojrzenia na świat myśli i emocji.
Miłość matki nie powinna stać na przeszkodzie rozwojowi dziecka, nie usiłuje nagradzać bezradności. Matka powinna ufać życiu, nie powinna być przesadnie lękliwa i zarażać dziecka swoim niepokojem czy nadopiekuńczością. Powinna starać się, aby dziecko stało się niezależne i aby w końcu od niej odeszło. Natomiast miłość ojcowska powinna kierować się pewnymi zasadami i wymaganiami, powinna być cierpliwa i wyrozumiała niż posługiwać się groźbami i narzucaniem swojego autorytetu. Miłość ojca daje dziecku możliwość zbudowania własnej siły i dziecko potrafi rządzić się własnym rozumem.
W czym zatem przejawia się czynny charakter miłości rodzicielskiej? Przede wszystkim w trosce i opiece, które wyrażone są działaniem rodziców w zaspokojeniu u dziecka poczucia bezpieczeństwa, zapewnieniu pokarmu, odpowiednich warunków materialno - bytowych. Odpowiedzialności, zmierzającej do budowania poczucia własnej wartości dziecka, dziecko czuje się bezwarunkowo kochane, rodzic potrafi wyznaczyć jasne i sprawiedliwe zasady. Jest w stanie wysłuchać pomysłów, pragnień dziecka i w miarę swoich możliwości je zaspokoić. A także poświęca tyle uwagi, aby dzieci dorastały ze świadomością, że ich opinie się liczą.
Kolejnym ważnym przejawem miłości rodzicielskiej jest poszanowanie i okazywanie miłości dziecku, które wyraża się w zachowaniach skierowanych do dziecka:
- wspólna zabawa, czytanie, oglądanie, rozmowy o sprawach codziennych jako czas tworzenia się więzi i relacji między dorosłym i dzieckiem
- okazujemy sobie czułość i mówimy, jak bardzo się kochamy
- kontakt fizyczny – tulenie, głaskanie, poklepywanie, siłowanie, całowanie nie naruszające poczucia godności dziecka.
Jako czwarty element miłości rodzicielskie uznaje się poznanie. Szacunek do dziecka jako osoby. Znajomość mocnych, słabych stron i jego postaw. Obserwacja dziecka w różnych sytuacjach, rozpoznawanie reakcji i emocji, uczuć dziecka, jakie towarzyszą w rozwoju poznawczym, społecznym i emocjonalnym.
POSTAWY RODZICIELSKIE , które godzą w dziecko i nie wpływają na jego dobrostan to:
- NADMIERNIE WYMAGAJĄCE stawienie zbyt wygórowanych oczekiwań i wymagań, zadań nieadekwatnych do wieku
- UNIKAJĄCE, rodzic nie odczuwa przyjemności z kontaktu z dzieckiem, jest zbyt zajęty swoimi sprawami
- NADMIERNIE OCHRANIAJĄCE , opiekun nie stara się szanować autonomii dziecka, jest nadopiekuńczy, wyręczający dziecko, przyjmuje negatywną, agresywną postawę godząc w samodzielność i niezależność dziecka
- ODTRĄCAJĄCE rodzic przejawia chłód emocjonalny wobec dziecka, nie okazuje uczuć, przybiera obojętną mało zaangażowaną postawę wobec wychowania i opiekowania się dzieckiem.
STYLE WYCHOWAWCZE
Nieodłącznym elementem wychowania są style wychowawcze, jakie rodzice stosują wobec dzieci. Zastanówmy się zatem czego uczą się dzieci od dorosłych.
W podejście przyzwalającym rodzic ma trudność z określaniem granic, najczęściej rozwiązuje problemy drogą perswazji, władza i kontrola jest w rękach dzieci Czego uczą się dzieci?„Zasady są dla innych nie dla mnie. Robię to, na co mam ochotę” Rodzice służą dzieciom i są odpowiedzialni za rozwiązywanie problemów swoich dzieci. W dzieciach rozwija się brak szacunku dla autorytetów, skupienie się na sobie, niedojrzałe zachowania oraz niska umiejętność kontrolowania własnych potrzeb i impulsów. Jak dzieci reagują?Podważają granice Ignorują zasady i autorytety Wyczerpują rodziców utarczkami słownymi
W podejściu autorytarnym /restrykcyjnym/ rodzice usiłują kształtować, kontrolować i oceniać zachowania oraz postawy swoich dzieci z ustalonymi standardami zachowania wg.pobudek ideologicznych bądź teologicznych. Taki rodzic ceni posłuszeństwo jako cnotę i preferuje karzące nacechowane siłą środki w celu ograniczenia woli dziecka. Czego uczą się dzieci? Bolesnych metod komunikowania się Nie mają wpływu na rozwiązania Jak reagują dzieci? Gniewem, uporem, zemstą , buntem, wycofaniem się, podporządkowaniem, są pełne lęku, brak im spontaniczności i radości
Najbardziej skuteczny i korzystnie oddziałujący system wychowawczy, gdzie nie ma przegranych i wygranych jest system oparty na podejściu demokratycznym. Rodzic potrafi określić wolność w ramach granic. Rozwiązywanie problemów odbywa się poprzez współpracę i zachętę do działania, a komunikacja oparta jest na szacunku, aktywności rodziców i dzieci. Dzieci otrzymują tyle władzy i kontroli, by potrafiły sobie z nimi odpowiedzialnie poradzić. Czego uczą się dzieci? Odpowiedzialności, szacunku dla zasad i autorytetów, samokontroli, niezależności. Jak reagują dzieci ?Poważnie traktują słowa rodziców Są chętne do współpracy, samodzielne, towarzyskie, zadowolone , o wysokim poczuciu własnej wartości Przestrzegają zasad i granic im stawianych.
Z analizy zachowań relacji rodzic - dziecko wynika, że gdy dziecko posiada ciepłych, demokratycznych rodziców i wychowywane jest w domu pełnym szacunku dla drugiego człowieka i miłości posiądzie kapitał na swoje dalsze dorosłe życie. Dysponuje ono odpowiednimi modelami, z którymi może się identyfikować, zna uzasadnienie działań i norm. Ma również okazję do uczenia się na własny rachunek - metodą prób i błędów - w jaki sposób jego działania wywierają wpływ na innych i na nie samo.
OPRACOWAŁA
Pedagog, Psychoterapeuta
Małgorzata Kruszakin
Literatura:
- Erich From „O sztuce miłości” Wyd. Sagittarius Warszawa 1992
- Martin Hebert „Co wolno dziecku, rozsądne ustalanie granic” Wyd. GWP Gdańsk 2004
- Becky A. Bailey „Łatwo kochać, trudno dyscyplinować” Wyd. Rebis Poznań 2009
Odnośnik: